Podczas, gdy dializa pomaga utrzymać przy życiu pacjentów z niewydolnością nerek do czasu, gdy będzie możliwy przeszczep nerki, nie ma alternatywnych metod długoterminowego leczenia niewydolności wątroby. W tym przypadku, przeszczep fragmentu wątroby, np. od żywego dawcy, może uratować życie pacjenta. O tym, kto może być dawcą wątroby, decyduje szereg czynników. Wymagane jest również przeprowadzenie różnych testów i badań, przez które muszą przejść obie strony, zarówno potencjalny dawca narządu, jak i biorca. Wątrobę można pobrać od osoby zmarłej w całości. Od dawcy żywego pobierany jest jedynie fragment wątroby.
W sytuacji pilnej potrzeby przeszczepu wątroby, dość często na potencjalnych dawców zgłaszają się członkowie rodziny chorego lub osoby mające bliskie związki z biorcą. Ma tu znaczenie pilny charakter takiej operacji, a więc i szybkość decyzji o przekazaniu narządu.
Stan fizyczny oraz stan zdrowia dawcy wątroby
Większość ośrodków transplantacyjnych wymaga, aby wiek potencjalnych dawców fragmentu wątroby znajdował się w przedziale 18-60 lat. Wynika to z faktu, iż u starszych osób częściej może dochodzić do komplikacji, natomiast osoby niepełnoletnie nie są jeszcze wystarczająco dojrzałe, aby wyrazić świadomą zgodę na oddanie narządu i być pewnym tej decyzji. Masa ciała dawcy również jest bardzo ważnym czynnikiem, wpływającym na to czy ktoś może być dawcą wątroby. Osoby otyłe są zwykle dyskwalifikowane.
Aby upewnić się, że dawca jest wystarczająco zdrowy, musi on przejść ogólne badania. Konieczne może być również wykonanie badań krwi i moczu, mammografii (dla kobiet powyżej 40 roku życia), kolonoskopii (dla mężczyzn i kobiet powyżej 50 roku życia), badań serca i zdjęć rentgenowskich.
Dawca musi mieć zdrową wątrobę, nerki oraz tarczycę oraz nie mieć następujących chorób:
- choroby wątroby, w tym zapalenie wątroby;
- choroby serca;
- cukrzyca;
- choroby płuc;
- choroby przewodu pokarmowego;
- zaburzenia autoimmunologiczne;
- choroby neurologiczne;
- zakażenie HIV/AIDS
- nowotwory;
- wysokiego ciśnienia krwi (które nie jest pod kontrolą);
- infekcje.
Konieczne jest również wykonanie wywiadu psychiatrycznego w celu wykluczenia zaburzeń psychicznych, które mogłyby podważyć wiarygodność świadomej zgody na przeszczep. Ponadto dawcą nie może być kobieta w ciąży oraz osoby zażywające narkotyki.
Ryzyko operacji a świadoma zgoda dawcy
Pewne ryzyko związane z pobraniem i przeszczepieniem narządu obu stron – dawcy żywego i biorcy. Po oddaniu fragmentu wątroby, u dawcy może wystąpić np. infekcja, krwawienie. Udowodniono jednak, że taka operacja nie wpływa statystycznie na długość życia dawcy oraz nie zwiększa ryzyka wystąpienia chorób wątroby. Wątroba żywego dawcy potrzebuje zaledwie ok. 4 miesięcy, aby wrócić do pierwotnych rozmiarów i po tym czasie ostatecznie odzyskuje pełną sprawność.
O tym, kto może być dawcą wątroby mówią określone procedury, ale potencjalny żywy dawca fragmentu wątroby zawsze musi dokonać świadomej zgody na jego pobranie. Ośrodki transplantacyjne zawsze upewniają się, że tacy dawcy decydują się na oddanie fragmentu wątroby z własnej, nieprzymuszonej woli. Oczywiście wymagane jest podpisanie odpowiedniego formularza świadomej zgody. Dawca ma możliwość rezygnacji na każdym etapie procesu.
CHIESI/KB/EDU/69/09/2019
przeszczep wątroby